Onze-Lieve-Vrouwekerk
Locatie: Onze Lieve Vrouwstraat (hoofdportaal)
De gotische hallenkerk uit de 17e eeuw werd volledig vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook het rijke kerkmeubilair ging toen verloren. Architect Jozef Viérin zorgde tussen 1920 en 1921 voor de heropbouw van het gebedsgebouw, zoals het was in de periode na de restauratie van 1899-1905. Na deze restauratie is aan de zuidkant een zuil overgebleven die herinnert aan de vierde kerkbeuk die in 1834 werd afgebroken.
De neogotische kerktoren dateert van 1952 en herbergt de beiaard.
Naast gebedshuis is de Onze-Lieve-Vrouwekerk ook een echte schatkamer. De sublieme brandglasramen behoren tot de meest waardevolle elementenvan het interieur. Naast een aantal Bijbelse thema’s stellen ze ook plaatselijke, historische gebeurtenissen voor.
Verder kunt u er zich vergapen aan buitengewone kunstvoorwerpen en antiek goud- en zilverwerk.
Eén van de absolute blikvangers is Het einde van de Slag bij Nieuwpoort van Louis Moritz. Dit monumentale schilderij toont ons de uitkomst van de Slag bij Nieuwpoort, een militair treffen tussen het Spaanse leger en Staatse troepen op 2 juli 1600.
Vlaams Topstuk
In de crypte wordt een liturgisch gewaad van rond het jaar 1620 tentoongesteld, geschonken door burgemeester Jacques Muenicx. Hiervan bleven de kazuifel en een dalmatiek met subliem goudborduurwerk bewaard. Aan de achterzijde van de crypte hangen spiegels om de gewaadstukken in al hun glorie te bewonderen.
Het gewaad staat sinds 15 maart 2021 op de Vlaamse Topstukkenlijst. Het statuut van Topstuk is het Vlaamse equivalent van het Unesco-label. Alleen de voor Vlaanderen allerbelangrijkste en meest uitzonderlijke artefacten en verzamelingen maken kans op deze beschermingsstatus. Nieuwpoort kan als
enige kuststad uitpakken met een dergelijk zeldzaam stuk erfgoed.
Meer info over het Nieuwpoorts Topstuk leest u via topstukken.vlaanderen.be/topstukken.
Middeleeuwse grafplaat
De gemeenteraad aanvaardde op donderdag 25 november 2021 de schenking van een koperen grafplaat door Roger Van de Kerchove de Dentergem.
De grafplaat is deze van Rogers voorvader Willem van den Kerchove en diens tweede echtgenote Josine van der Gracht. Willem was in de zestiende eeuw burgemeester van Nieuwpoort en werd na zijn overlijden in 1539 begraven in de Koninklijke of Spaanse Kapel van de Onze-Lieve-Vrouwekerk.
Na de Eerste Wereldoorlog werd de grafplaat verloren gewaand. Het voornaamste stuk van de zerk, een engelfiguur met twee wapenschilden, kwam in de jaren 60 boven water in een Brusselse antiekzaak en werd gekocht door Rogers vader Michel.
Dit unieke stuk religieus patrimonium werd, na meer dan een eeuw afwezigheid, terug in de Onze-Lieve-Vrouwekerk opgesteld. Het wordt er samen met een ander deel van dezelfde grafplaat uit het Stadsarchief permanent achter glas geëxposeerd.
Vlaamse Meester in situ
Een belangrijk schilderij in de Onze-Lieve-Vrouwekerk is Het oordeel van Cambyses van Vigor Bouquet. Deze in Veurne geboren Vlaamse Meester maakte het werk in 1671 voor het Nieuwpoortse Stadhuis in de Langestraat. Het vertelt het verhaal van een corrupte rechter uit de oudheid die om zijn gedrag werd gestraft: hij werd levend gevild.
Voor Het oordeel van Cambyses bevindt zich een trap die het mogelijk maakt om het schilderij van dichtbij te bewonderen.