Sluitingsuren en wekelijkse rustdag voor de kleinhandel

De kleinhandel is onderworpen aan een wetgeving die sluitingsuren en een wekelijkse rustdag oplegt. Op dit algemeen principe zijn er uitzonderingen. Diensten (horeca, kappers ...) zijn niet onderworpen aan deze wetgeving.

Omschrijving van “wekelijkse rustdag”

Alle handelaars moeten de wekelijkse rustdag respecteren.

Onder een wekelijkse rustdag verstaat men een ononderbroken periode van 24 uur, beginnend op zondag om 5 uur of om 13 uur en eindigend op de volgende dag op hetzelfde uur.

Tijdens die dag heeft de consument geen toegang tot de vestigingseenheid en is de rechtstreekse verkoop van producten aan de consument verboden. Ook thuisleveringen mogen niet.

De wekelijkse rustdag moet gedurende minstens drie maanden dezelfde blijven. De handelaar of dienstverlener die zijn wekelijkse rustdag verandert, vermeldt dat op duidelijke en van buitenaf zichtbare wijze en dit minstens één week voor het begin van de maand waarin de wijziging van toepassing is.

Zondag of een andere dag?

Een handelaar mag een andere dag dan zondag kiezen als wekelijkse rustdag. In dat geval moet hij de wekelijkse rustdag en het aanvangsuur duidelijk en leesbaar uithangen.

Omschrijving van “sluitingsuren”

De handelaars moeten zich houden aan de wettelijke sluitingsuren. De meeste winkels (die gewoon overdag open zijn) moeten volgende sluitingsuren respecteren:

• voor 5 uur en na 20 uur;
• voor 5 uur en na 21 uur op vrijdag en de werkdagen die aan een wettelijke feestdag voorafgaan. Als de wettelijke feestdag een maandag is, dan mag de winkel de zaterdag daarvoor tot 21 uur openblijven.

Welk regime geldt voor de nachtwinkels?

Voor de nachtwinkels (nightshops) liggen de sluitingsuren tussen 7 uur en 18 uur, behalve indien een gemeentelijk reglement andere sluitingsuren vastlegt.

Te respecteren voorwaarden om een nachtwinkel te mogen uitbaten

Er gelden drie voorwaarden om een nachtwinkel te mogen uitbaten:

• de nettoverkoopoppervlakte mag niet meer dan 150 m² bedragen;
• er mag geen andere activiteit worden uitgeoefend dan de verkoop van algemene voeding en huishoudartikelen;
• de vermelding "nachtwinkel" moet permanent en duidelijk uithangen.

Welk regime geldt voor de privébureaus voor telecommunicatie?

Een privébureau voor telecommunicatie (of phoneshop) is een publiek toegankelijke vestigingseenheid voor het verlenen van telecommunicatiediensten.

Voor de privébureaus voor telecommunicatie zijn de sluitingsuren gelegen tussen 20 uur en 5 uur, behalve indien een gemeentelijk reglement andere sluitingsuren vastlegt.

Bijzondere bepalingen

Een gemeentelijk reglement kan ieder ontwerp van nachtwinkel, privébureau voor telecommunicatie en seksuitbating voor volwassenen onderwerpen aan een voorafgaande vergunning verleend door het college van burgemeester en schepenen.

Een voorafgaande vergunning kan eveneens opgelegd worden aan de vestigingseenheden waarvan de hoofdactiviteit de verkoop van de volgende producten uitmaakt:

• kranten, tijdschriften, tabak en rookwaren, telefoonkaarten en producten van de Nationale Loterij;
• dragers van audiovisuele werken en videospelen, alsook de verhuur ervan.

Een gemeente kan een voorafgaande vergunning voor de twee hierboven genoemde vestigingseenheden enkel opleggen wanneer de toegang van de consument tot de vestigingseenheid en de verkoop van de producten aan de consumenten plaatsvindt voor 5 uur en na 21 uur.

Deze vergunning kan geweigerd worden op basis van volgende objectieve criteria:

• de ruimtelijke ligging;
• de openbare orde;
• de veiligheid;
• de rust;
• de bescherming van kwetsbare burgers

Deze criteria moeten verduidelijkt worden in een gemeentelijk reglement.

Het gemeentelijke reglement kan op basis van dezelfde criteria de vestiging of de uitbating (inclusief de openingsuren) beperken tot een gedeelte van het grondgebied. Dat mag niet leiden tot een algemeen verbod of een kwantitatieve beperking.

De burgemeester kan de sluiting van deze vestigingen bevelen als ze in overtreding zijn met het gemeentelijke reglement of de beslissing van het college van burgemeester en schepenen.

Bestaan er afwijkingen op die wetgeving?

Er bestaan drie types van afwijkingen op de regelgeving over de wekelijkse rustdag en de openingsuren.

Afwijkingen voor de handelsvorm

Bepaalde sectoren zijn niet onderworpen aan de wetgeving:

1. verkoop ten huize van een andere consument dan de koper (bv.: "home party’s");
2. verkoop aan huis op uitnodiging van de consument;
3. verkoop en dienstverlening in de openbare stations (treinen, metro…);
4. verkoop en dienstverlening in havenzones en internationale luchthavens; 
5. dienstverlening die wegens dringende noodzakelijkheid uitgevoerd moet worden;
6. de verkoop in tankstations of vestigingseenheden gelegen op het domein van autosnelwegen, van een assortiment algemene voedingswaren en huishoudelijke artikelen, uitgezonderd gedistilleerde alcoholhoudende dranken en gisthoudende dranken, met een alcoholvolume van meer dan 6 %, op voorwaarde dat de nettoverkoopoppervlakte niet groter is dan 250 m²
7. de verkoop en dienstverstrekkingen in ziekenhuizen wanneer de nettoverkoopoppervlakte van de vestigingseenheid niet groter is dan 150 m². De consument heeft alleen tijdens de bezoekuren van het betrokken ziekenhuis, alsook een halfuur ervoor en een halfuur erna, toegang tot de vestigingseenheid en de verkoop van producten of diensten in de vestigingseenheid.

De bepalingen over de sluitingsuren en de wekelijkse rustdag zijn ook niet van toepassing op de vestigingseenheden waarvan de hoofdactiviteit de verkoop van een van de volgende productgroepen uitmaakt:

1. kranten, tijdschriften, tabak en rookwaren, telefoonkaarten en producten van de Nationale Loterij;
2. dragers van audiovisuele werken en videospelen, alsook de verhuur ervan;
3. brandstof en olie voor autovoertuigen;
4. consumptie-ijs in individuele porties;
5. voedingswaren die in de vestigingseenheid worden bereid en er niet worden verbruikt.

Er is sprake van een hoofdactiviteit indien de verkoop van de productgroep die de hoofdactiviteit uitmaakt, minstens 50 % van de jaarlijkse omzet vertegenwoordigt.

Gemeenten kunnen via een gemeentelijk reglement bijkomende voorwaarden vastleggen voor sommige activiteiten.

Afwijkingen bij bijzondere omstandigheden of beurzen en markten

Op initiatief van een of meerdere handelaars handelend in eigen naam of in naam van een groepering van handelaars, kan het college van burgemeester en schepenen in sommige gevallen afwijkingen toestaan:

• ter gelegenheid van bijzondere en voorbijgaande omstandigheden (wettelijke feestdagen, solden, feesten, enz.);
• ter gelegenheid van jaarbeurzen en jaarmarkten.

Het aantal afwijkingen is beperkt tot 15 dagen per jaar.

Deze afwijkingen gelden voor het hele grondgebied van de gemeente of voor een deel ervan. In geen enkel geval mogen er individuele afwijkingen toegestaan worden.

Afwijkingen in toeristische gemeenten

Afwijkingen zijn eveneens voorzien in de badplaatsen en de gemeenten of gedeelten van de gemeenten die als toeristisch centrum erkend zijn.